Η αποσύνθεση των δοντιών (οδοντιατρική τερηδόνα) είναι μία από τις πιο συνηθισμένες προφορικές ασθένειες στον άνθρωπο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) την κατέταξε κάποτε ως την τρίτη πιο σημαντική ασθένεια που επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία, μετά από μόνο καρκίνο και καρδιαγγειακές παθήσεις. Με βάση τις επαγγελματικές ιατρικές γνώσεις, αυτό το άρθρο εξηγεί σαφώς και συνοπτικά τον μηχανισμό σχηματισμού της αποσύνθεσης των δοντιών από τέσσερις πτυχές: την αιτιολογία, την εξέλιξη, τις κλινικές εκδηλώσεις και τα προληπτικά μέτρα, βοηθώντας τους αναγνώστες να δημιουργήσουν μια επιστημονική κατανόηση της πρόληψης και της θεραπείας.

1. Οι τέσσερις βασικοί παράγοντες της αποσύνθεσης των δοντιών (η θεωρία των τεσσάρων παραγόντων)

Η ευρέως αποδεκτή αιτιολογία της οδοντικής τερηδόνας στη σύγχρονη οδοντιατρική είναι ηΘεωρία τεσσάρων παραγόντωνΠροτάθηκε από το Newbrun το 1976, το οποίο δηλώνει ότι η αποσύνθεση των δοντιών προκύπτει από τη συνδυασμένη δράση των βακτηρίων, της διατροφής, του ξενιστή (δόντια και του σάλιου) και του χρόνου.

Βακτηριακοί παράγοντες
Τα καρορογενικά βακτήρια (κυρίως στρεπτόκοκκο mutans, Lactobacillus και Actinomyces) σχηματίζουν βιοφίλμ οδοντικής πλάκας στις επιφάνειες των δοντιών. Αυτά τα βακτηρίδια μεταβολίζουν τα σάκχαρα για να παράγουν οξέα (π.χ. γαλακτικό οξύ), τα οποία απομακρύνουν το σμάλτο των δοντιών. Το S. mutans είναι εξαιρετικά οξύτητο και αρχίζει αποσύνθεση, ενώ ο Lactobacillus επιταχύνει την εξέλιξη.

Διαιτητικοί παράγοντες
Οι υδατάνθρακες (ειδικά η σακχαρόζη και τα εκλεπτυσμένα σάκχαρα) αποτελούν την κύρια πηγή ενέργειας για καρδιαογενετικά βακτήρια. Ο βακτηριακός μεταβολισμός των σακχάρων όχι μόνο παράγει οξύ αλλά και συνθέτει εξωκυτταρικούς πολυσακχαρίτες που ενισχύουν την προσκόλληση πλάκας. Η αύξηση της επικράτησης της τερηδόνας στην Κίνα κατά την τελευταία δεκαετία συσχετίζεται άμεσα με την αυξημένη κατανάλωση ζαχαρούχων τροφίμων.

Παράγοντες υποδοχής
Αυτές περιλαμβάνουν τη μορφολογία των δοντιών (οι βαθιές κοιλότητες και οι ρωγμές είναι πιο ευαίσθητες), το επίπεδο ανοργανοποίησης (το ελάχιστα αναπτυγμένο σμάλτο έχει χαμηλότερη αντίσταση) και τη λειτουργία του σάλιου. Το σάλιο βοηθά στον καθαρισμό του στόματος, να αναστέλλει τα βακτήρια, να εξουδετερώνει τα οξέα και να προωθήσει την αναμίξη. Η μειωμένη ροή του σάλιου (π.χ. ασθενείς με ξηροστομία ή ακτινοθεραπεία) αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο της τερηδόνας.

Συντελεστής ώρας
Η οδοντιατρική τερηδόνα είναι μια χρόνια, προοδευτική ασθένεια. Χρειάζεται συνήθως 1,5-2 χρόνια από την αρχική απομιρυωοποίηση έως τον σχηματισμό της κοιλότητας. Και οι τέσσερις παράγοντες πρέπει να αλληλεπιδρούν για μια παρατεταμένη περίοδο για να συμβεί η αποσύνθεση.

2. Η παθολογική διαδικασία της αποσύνθεσης των δοντιών

Η αποσύνθεση των δοντιών συμβαίνει όταν τοΙσορροπία μεταξύ απομεινικοποίησης και remineralizationδιαταράσσεται:

Σμάλτο
Τα οξέα από την πλάκα διαλύουν τους κρυστάλλους υδροξυαπατίτη σε σμάλτο, αρχικά εμφανίζονται ως λευκά κηλίδες (απομετίδωση). Καθώς η απομεινοποίηση εξελίσσεται, σχηματίζονται μικροποριακές ιδιότητες, επιτρέποντας τη βακτηριακή εισβολή και τον σχηματισμό της κοιλότητας.

Οδοντίνη
Μόλις η αποσύνθεση διεισδύσει στο σμάλτο σε οδοντίνη, τα βακτηριακά πρωτεολυτικά ένζυμα διασπά τις ίνες κολλαγόνου (λόγω του υψηλότερου οργανικού περιεχομένου της οδοντίνης), δημιουργώντας μια «υπονομευμένη» κοιλότητα. Μπορεί να προκύψουν συμπτώματα όπως η ευαισθησία της θερμοκρασίας.

Στάδιο λοίμωξης από πολτό
Όταν η αποσύνθεση πλησιάζει τον πολτό, οι βακτηριακές τοξίνες προκαλούν πολπίτιδα, οδηγώντας σε αυθόρμητο ή νυχτερινό πόνο. Η περαιτέρω εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε περιαπικά αποστήματα ή λοιμώξεις από σιαγόνα.

Πίνακας: Χαρακτηριστικά των τριών σταδίων της αποσύνθεσης των δοντιών

3. Κλινικές εκδηλώσεις και κίνδυνοι αποσύνθεσης των δοντιών

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με την εξέλιξη:

Πρώιμο στάδιο: Θαμπό λευκά ή καφέ κηλίδες στα δόντια, χωρίς δυσφορία

Μέτριο στάδιο: Ορατές κοιλότητες, ευαισθησία σε ζεστά/κρύα/γλυκά τρόφιμα (ο πόνος υποχωρεί μετά την αφαίρεση ερεθίσματος)

Καθυστερημένος σταδίου: Αυθόρμητος πόνος (πολυπίτιδα), δυσκολία μάσησης, πιθανή διόγκωση του προσώπου (απόστημα)

Οι μη επεξεργασμένες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

Σοβαρή απώλεια δομής δοντιών, ενδεχόμενη απώλεια δοντιών

Πολυπίτιδα, περιαπική περιοδοντίτιδα ή οστεομυελίτιδα

Υψηλότερη πολυπλοκότητα και κόστος επεξεργασίας (κόστος θεραπείας με ριζικά κανάλια 3-5 × περισσότερο από τα πρώτα γεμίσματα)

Συστηματικοί κίνδυνοι για την υγεία (π.χ. αυξημένος κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου)

4. Τρεις βασικές στρατηγικές για την πρόληψη της φθοράς των δοντιών

Με βάση τη θεωρία των τεσσάρων παραγόντων, απαιτεί η αποτελεσματική πρόληψηπεριεκτικά μέτρα:

Ελέγξτε τα καροογενή βακτηρίδια

Βουρτσίστε δύο φορές την ημέρα (τεχνική μπάσων) με οδοντόκρεμα φθορίου

Floss Daily για να καθαρίσετε τις διαστημικές περιοχές

Τακτικοί οδοντικοί έλεγχοι και καθαρισμούς κάθε 3-6 μήνες

Ρυθμίστε τις διαιτητικές συνήθειες

Μειώστε τη συχνότητα πρόσληψης σακχαρόζης (πιο κρίσιμη από την ποσότητα)

Αποφύγετε κολλώδεις καραμέλες και ανθρακούχα ποτά

Καταναλώνουν αντιβακτηριακά τρόφιμα όπως το τυρί και τα κρεμμύδια. Το μαύρο τσάι βοηθά στη διατήρηση του στοματικού pH

Ενισχύστε την αντίσταση των δοντιών

Σφραγιστικά pit-and-fissure για παιδιά (πρωτογενείς γομφίοι στα 3-4 χρόνια, μόνιμοι γομφίοι στα 6-9 χρόνια)

Βερνίκι φθορίου για άτομα υψηλού κινδύνου

Αντιμετωπίστε τις υποκείμενες συνθήκες όπως η Xerostomia

Ειδική σημείωση: Τα βρέφη θα πρέπει να αποφεύγουν τη "φιάλη μπουκαλιών μωρών" - τη σίτιση της νύχτας χωρίς καθαρισμό από του στόματος ή τον ύπνο με μπουκάλι γάλακτος μπορεί να προκαλέσει σοβαρή αποσύνθεση στους ανώτερους πρωτογενείς κοπτήρες.

Σύναψη

Η αποσύνθεση των δοντιών προκύπτει από την παρατεταμένη αλληλεπίδραση πολλαπλών παραγόντων, μεύπουλοςκαιπροοδευτική ανάπτυξη. Η έγκαιρη παρέμβαση (στο στάδιο της μικρής κοιλότητας) μειώνει σημαντικά τη δυσκολία και το κόστος της θεραπείας. Η καθιέρωση των σωστών συνηθειών στοματικής υγιεινής και ο προγραμματισμός των τακτικών επαγγελματικών ελέγχων είναι το κλειδί για τη δια βίου οδοντιατρική υγεία.